Hayatım nereye gidiyor ? Şu an olduğum halden memnun muyum ?
Böylesi sorgulamalar, gerçeğe yakın bir yerde kaldığımız sürece bizi besleyebilir ve geliştirebilir. Ancak, “hayatımızın nereye gittiğini” sorgularken, başkalarının hakkımızda neler düşündüğüne çok takılıyorsak ve oradan da örneğin patronun geçen günkü bakışlarının “bizi işten çıkarma kararına işaret ettiğine” doğru savruluyorsak, aşırı düşünme sendromuna yakalanmış olabiliriz.
Yapılan araştırmalar, kadınların erkeklerden daha çok “aşırı düşünme” halinde olduğunu gösteriyor. Ancak, bu durumdaki erkeklerin sayısı da azımsanacak gibi değil. Yine de bunun bir matematiği yok. Kadınlar, aşırı düşünme özelliğiyle dünyaya geliyor değiller. Bir kişinin aşırı düşünmeye meyilli olması için belli alt yapıların varlığı da önemli. Karakter özellikleri ve deneyimler, kişiyi aşırı düşünmeye yönelten etkili dinamikler.
Peki, günlük hayatta aşırı düşünme hali karşımıza nasıl çıkıyor ? Bu konuda kendimizle ve çevremizle ilgili farkındalık kazanmak için, aşırı düşünme halinin en yaygın görünen üç özelliğini sizin için derledik:
İsyanın Eşlik Ettiği Aşırı Düşünme
Araştırmalar, en tipik aşırı düşünme halinin kendimize yanlış yapıldığı inancının yarattığı isyanla beraber geldiğini gösteriyor.
Bunu tetikleyen etken, gerçekten de haksızlığa uğradığımız bir an. Bunu ne kadar uzun süre düşünürsek, zihnimizde o kadar mayalanıyor. Risk de işte tam burada başlıyor. İsyanın eşlik ettiği aşırı düşünme halinde önce sadece haksızlığa uğradığımızı hissederken, sonraları kendimizi haklı görme evresine geçebiliyoruz ve karşı tarafın savunmalarına kulak vermeden, onları, kötülükle yaftalayabiliyoruz.
İnsanın Kendi Hayatı Üzerine Aşırı Düşünmesi
İnsanın kendi hayatı hakkında düşünmesi, gayet masum başlayan bir süreç. Ancak araştırmalar, kendimizi üzgün hissediyorken başımızdan geçen eski bir olayı evirip çevirip düşünmeye başladığımızı ve bunun da “aşırı düşünmeyi tetiklediğini” gösteriyor.
Biz düşünmeye başladıkça, kötü olasılıkların hepsi mümkünmüş gibi gelebiliyor ve kendi ürettiğimiz bu düşüncelerin en dramatik olanlarını daha çok kabul etmeye başlıyoruz. Bu noktadaki problem, aşırı düşünme haline geldiğimizde artık doğru olmayan, hatta hiç var olmayan problemleri zihnimizde yaratmamız oluyor. Ya da aslında pek önemli olmayan durumlara çok fazla anlam yükleyebiliyoruz.
Kaotik Aşırı Düşünme
Bu aşırı düşünme biçimi de birbiriyle alakasız her türden endişenin bir anda zihnimize hücum etmesiyle gerçekleşiyor. İş yerindeki bir sorunu düşünürken zihniniz özel hayatınızdaki başka soruna, oradan da arkadaşlarınızla yaşadığınız olumsuzluğa kayıyorsa, kaotik aşırı düşünme haline giriyorsunuz demektir. Depresyona neden olabilen ve hayatımızı oldukça olumsuz etkileyebilen bu aşırı düşünme halinde, psikolojik destek oldukça önemli.
Aşırı Düşünme Ne Değildir ?
Herkes hayatının bir döneminde ya da belirli bir an için yukarıdaki görünümleri yaşamış olabiliyor. Ancak en başta söylediğimiz gibi, aşırı düşünmekten muzdarip olmak için bir alt yapıya sahip olmak gerekiyor ve bu hal çoğunlukla “endişeli olma haliyle” karıştırılabiliyor.
Aşırı düşünmekten muzdarip olan kişiler, evet, oldukça endişelidirler. Ama onlar, endişelenmekten fazlasını yaparlar. Aşırı düşünen kişiler geçmişe, yani olabileceklere değil, geçmişte olanlara, yaşanmış ve arzu etmedikleri şekilde sonlanmış konulara odaklıdırlar. Endişeli ve aşırı düşünceli kişiler geçmişten gelen bu referanslarla zihinlerini doldurup taşırırlar ve “kötü bir şey olacağı konusunda” şüphe götürmez bir noktaya gelebilirler. Geçmiş çoktan bitmiştir, ancak onlar için etkisi gitmemiştir.
Aşırı düşünme; sosyal, kişisel ve iş hayatını oldukça etkileyen ve psikolojik destek alınması elzem olan ciddi bir sendromdur.
