tres; doğadaki tüm canlılarda mevcut olan, tehdit karşısında ortaya çıkan fizyolojik ve duygusal bir reaksiyon.
Ödenmemiş kredi taksiti, maçta karşımıza çıkan güçlü bir rakip, yetiştirilmesi gereken bir rapor veya trafiğin yavaş ilerlemesi gibi hafif nedenlere bile vücudumuz stres reaksiyonu gösterebiliyor.
Böyle anlarda nabız ve solunum hızımız artarken, o an için önceliği bulunmayan diğer vücut işlevlerimiz yavaşlar ve saniyeler içinde vücudumuz kortizon salgılamaya başlar.
Kronik Stres
Sık yaşanan ve kronikleşen stres, vücudumuzda ciddi hasarlara neden olabiliyor. Bağışıklık sistemi zayıfladığı için hastalanmaya yatkın hale geliyoruz; sindirimimiz yavaşladığı için yağlanmamız artıyor. Son verilere göre, eğer göbeğinizde normalden fazla yağlanma varsa, stres ile kayda değer bir ilgisi olabilir.
Üreme sistemimiz de stresten nasibini alır; kadınlarda gebe kalma olasılığı azalırken, erkeklerde testesteron üretimi zayıflar.
Bütün bunların yanında, stresin beyin işlevleri üzerinde de önemli ölçüde negatif etkileri söz konusu. Kronik stres yaşayan kişilerde düşünme, karar alma ve eyleme geçme süreçleri olumsuz etkilenirken, çevre ile etkileşim toleransları da oldukça düşüyor.
Araştırmalara göre, kronik stres sorunu yaşayan kişiler kendilerini sürekli tehdit altında hissedebiliyorlar. Ayrıca, kötü haberlerden çok daha kolay etkileniyorlar. Aşırı tetikte olma, aşırı koruma ve korunma hali bir süre sonra sürekli bir tehdit algısıyla yaşamamıza neden olabiliyor. Stres altındayken tehlikeye daha çok dikkat kesiliyor ve yolunda gitmeyecek şeylere daha fazla odaklanıyoruz. Bu da bizi karamsarlığa ve gereğinden fazla ihtiyatlı olmaya itebiliyor. Dolayısıyla, kronik veya normal üstü stres yaşayan kişilerin psikolojik destek alması, fizyolojik ve bilişsel sağlığın devamı adına oldukça önemli.
Yaşam içindeki stresten kaçamasak da sonuçlarını değiştirebilmek ve zararı en aza indirebilmek için aşağıdaki farkındalık uygulamalarını hayatınıza entegre etmenizi öneriyoruz.
Düşünmeyi Yeniden Sahneye almak için Mola Vermek
Özellikle yüksek öfkenin hakim olduğu tartışma anlarında, algımız yalnızca tehdide odaklandığından, düşünme fonksiyonumuz neredeyse tamamen kapanıyor. Tartışma anlarında hissettiğimiz “ortamı terk etme” isteğini de vücudumuzun stresi azaltmak adına verdiği bir sinyal olarak algılamak gerekiyor.
Stres hissettiğimiz anda beyin fonksiyonlarımızın değişime uğradığı bilgisini aklımızda tutarak önce kendi normalimize dönebileceğimiz bir molayı hak ettiğimizi unutmamalıyız.
Stresin İstemediğiniz Şeyleri Yaptırabilme Gücü Olduğunu Akılda Tutmak
Stres, dürtüsel kararlar vermeye ve duygularımızı dalgalandırmaya neden olan güçlü bir itki. Stresin uzun süre tırmandırılması, mevcut olayın dışındaki başka bir dizi tehdit algılarını peşinden getirebileceğinden, pişmanlık yaratacak kararlar almamıza ve zarar görmemize neden olabilir. Stres anlarında ani tepkiler vermeye yatkın olduğumuzu, günlük hayatımızda hep aklımızda bulundurmamız önemli.
Stres Yaratan Olay ve Kişilerle İlgili Algımızı Sorgulamak
Zihnimiz, kendini koruyabilmek adına, stres yaratan olay ya da kişilere dair olumsuz senaryolara devam etmeye eğilimlidir. Bu durum da çoğunlukla stres çarkını çevirmeye neden olur. Böylesi durumlarda, zihninizde bu algıyı devam ettiren “henüz gerçekleşmemiş” yeni olumsuz senaryolar veya sebepler ekip ekmediğinizi sorgulayabilirsiniz.
Stres Anlarında Uzun Nefesler Almak
Nefes, en bilinen sinir sistemi düzenleyicisidir. Hiçbir stres altında değilken kısa ve hızlı nefesler alırsanız, stres anında hissettiğinize benzer vücut belirtileri hissedersiniz. Kan akışınız hızlanır, tansiyonunuz yükselir, düşünceleriniz ve duygularınız normalden hızlı akar hale gelir. Oysa uzun ve derin nefesler, bütün bunların tam tersi etkiler yapar. Kan akışı yavaşlar, sakinlik gelir, düşünce ve duygularımızın hızına yetişmeniz kolaylaşır. Dolayısıyla stres anlarında uzun ve derin nefesler olayları daha gerçekçi bir gözle görmemizi kolaylaştırır.
